Jak adoptować dziecko w Polsce?

Myślisz o adopcji dziecka i nie wiesz od czego zacząć? Zastanawiasz się czy spełniasz warunki i gdzie powinieneś się udać? Nie potrafisz wskazać rodzajów adopcji oraz różnic między rodzicielstwem adopcyjnym, a zastępczym? Wydaje Ci się, że jest to dokładnie to samo? Próbujesz wyszukać profile dzieci zakwalifikowanych do adopcji wraz z ich zdjęciami? Znajdziesz tu odpowiedzi na swoje pytania. Wyjaśniamy wszystko krok po kroku o co chodzi w procedurach.

Najczęściej na adopcję decydują się małżeństwa, które nie mogą mieć dzieci biologicznych, cierpiące na niepłodność, a nawet całkowitą bezpłodność. Również osoby samotne podejmują kroki, by zostać rodzicem adopcyjnym. W ich przypadku jednak jest znacznie trudniej przejść procedurę i uzyskać kwalifikację, choć i tak wszystko zależy od podejścia ośrodka adopcyjnego. 

Spis treści

Rodzaje adopcji

Kto może adoptować dziecko? Jakie są warunki i kryteria dotyczące adopcji?

Adopcja dziecka z okna życia

Adopcja międzynarodowa

Adopcja otwarta

Adopcja a rodzina zastępcza – różnice

Wnioski

Adopcja – czym jest, od czego zacząć, rodzaje

W Polsce można adoptować tylko dziecko „wolne prawnie” – czyli takie, którego rodzice biologiczni zrzekli się praw rodzicielskich lub Sąd pozbawił ich tego prawa. Trzecia sytuacja dotyczy adopcji sierot – dzieci, których rodzice zmarli, co zdarza się obecnie bardzo rzadko.

Oficjalna nazwa adopcji to przysposobienie dziecka. Oba pojęcia określają tą samą czynność prawną. Używane są zamiennie. Proces postępowania adopcyjnego reguluje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Określa on również rodzaje przysposobienia oraz warunki, jakie muszą spełnić kandydaci na rodziców adopcyjnych.

Rodzaje adopcji

Są dwie bezpośrednie drogi adopcyjne:

Przysposobienie konwencjonalne – do którego dochodzi najczęściej. Polega na tym, ze rodziny pragnące adoptować dziecko udają się do ośrodka adopcyjnego i w nim przechodzą całą procedurę. Kandydaci poddawani są szczegółowej ocenie. Przechodzą testy psychologiczne, rozmowy ze specjalistami. Muszą też zgromadzić szereg dokumentów i przejść specjalny kurs adopcyjny. OA upewnia się, że rodzina będzie w stanie dobrze zaopiekować się dzieckiem. Na koniec otrzymują zaświadczenie o jego ukończeniu i kwalifikację na rodziców adopcyjnych. Ostatnim etapem procedury jest czekanie na propozycję ze strony ośrodka adopcyjnego, dotyczącą przyjęcia dziecka, które OA  odpowiednio „dobiera” do danej rodziny.

Adopcja ze wskazaniem – to sytuacja, gdy rodzice biologiczni sami wskazują przyszłych rodziców adopcyjnych. Od kilku lat została ona ograniczona tylko do osób spokrewnionych i współmałżonków biologicznego rodzica. Ma to zapobiec nielegalnej procedurze związanej z handlem dziećmi.

Jest jeszcze trzecia opcja adopcja pośrednia – poprzedzona byciem wcześniej dla dziecka zawodową lub niezawodową rodziną zastępczą. Taka możliwość istnieje tylko w sytuacji, gdy dziecko nie ma jeszcze uregulowanej sytuacji prawnej. Nie zostało więc jeszcze zakwalifikowane do adopcji. Można sprawować nad nim wyłącznie opiekę zastępczą (czasową). W przypadku wielu dzieci prawdopodobieństwo powrotu do rodziny biologicznej jest niewielkie, a pozbawienie rodziców praw rodzicielskich to tylko kwestia czasu. Dlatego ta forma zyskuje coraz więcej zwolenników. Zapewnia dziecku stabilizację, ponieważ nie musi ono zmieniać rodziny, ma dalej tych samych opiekunów, którzy z rodziny zastępczej stają się dla niego rodziną adopcyjną.

Warto pamiętać, że rodzina zastępcza, sprawująca opiekę nad dzieckiem ma pierwszeństwo w jego adopcji. Procedura jest wtedy też uproszczona.

Kto może adoptować dziecko? Jakie są warunki i kryteria dotyczące adopcji?

Adopcja jest procesem, który pozwala rodzinom przyjąć dziecko do swojego domu i dać mu nowy dom, miłość i wsparcie. W Polsce istnieją określone warunki i kryteria, które przyszli rodzice adopcyjni muszą spełnić, aby móc adoptować dziecko.

1. Pełna zdolność do czynności prawnych: Osoby ubiegające się o adopcję muszą posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że muszą być w stanie podejmować ważne decyzje prawne i mieć zdolność do wypełniania swoich obowiązków jako rodzice.
2. Wiek: Przyszli rodzice adopcyjni muszą mieć ukończone 18 lat. W przypadku górnej granicy wieku, nie powinna ona być większa niż 40 lat. Wiek jest istotny, aby zapewnić rodzicom odpowiednią dojrzałość emocjonalną i zdolność do opieki nad dzieckiem.
3. Kwalifikacje i zdolność do opieki: Przyszli rodzice adopcyjni muszą posiadać kwalifikacje i zdolność do opieki nad dzieckiem. Muszą ukończyć szkolenie organizowane przez ośrodek adopcyjny, które przygotuje ich do roli rodziców adopcyjnych. Dodatkowo, ich stan zdrowia fizycznego i psychicznego musi być dobry, aby móc zapewnić dziecku odpowiednią opiekę i wsparcie.
4. Brak pozbawienia praw rodzicielskich: Osoby, które były pozbawione praw rodzicielskich lub mają ich ograniczenia, nie mogą adoptować dziecka. Konieczne jest, aby przyszli rodzice adopcyjni mieli pełne prawa rodzicielskie, co oznacza, że nie byli pozbawiani tych praw w przeszłości.
5. Staż małżeński: Wielu ośrodków adopcyjnych wymaga, aby przyszli rodzice adopcyjni mieli co najmniej kilkuletni staż małżeński. Długość tego stażu może różnić się w zależności od zasad konkretnego ośrodka adopcyjnego.
6. Warunki mieszkaniowe i majątkowe: Przyszli rodzice adopcyjni muszą mieć sytuację mieszkaniową i majątkową, która zapewni dobre warunki dla rozwoju dziecka. Oznacza to, że muszą posiadać odpowiednią przestrzeń mieszkalną i możliwość zapewnienia podstawowych potrzeb materialnych dziecku.

Warto zauważyć, że te warunki i kryteria mogą się różnić w zależności od ośrodka adopcyjnego. Każdy ośrodek może mieć własne dodatkowe wymagania i procedury, które przyszli rodzice adopcyjni muszą spełnić. Dlatego ważne jest, aby skonsultować się z ośrodkiem adopcyjnym i dowiedzieć się szczegółowych informacji dotyczących warunków i kryteriów adopcji.

▶Jeśli nie wiesz od czego zacząć? I jak wyglada procedura adopcyjna? – nasz Przewodnik „Kompendium wiedzy o adopcji. Narodziny miłości” (dostępny w naszym ▶ SKLEPIKU ◀) pomoże Ci krok po kroku odpowiednio się przygotować do spotkań z pracownikami Ośrodka Adopcyjnego. Zwraca uwagę na najczęściej popełniane błędy przez małżonków, jak też i osoby samotne, starające się o przysposobienie dziecka. Kompendium powstało w oparciu o doświadczenia kilkuset par i osób samotnych, które przeszły procedury związane z przysposobieniem dziecka, (również i nasze 😉 ).

Adopcja to odpowiedzialne i ważne zobowiązanie, które wymaga odpowiednich warunków i przygotowania. Warunki i kryteria adopcji w Polsce są ustalone po to, aby zapewnić dobrostan i najlepsze interesy dziecka, które znajduje nowy dom i rodzinę adopcyjną.

Adopcja dziecka z okna życia

Specyficzną formą adopcji jest adopcja dziecka z okna życia. Procedura wygląda wówczas inaczej. Dziecko pozostawione w oknie życia nie może zostać od razu przysposobione. Konieczne jest ustalenie jego tożsamości. Ma to zapobiec ewentualnemu pozostawieniu dziecka przez osoby do tego nieuprawnione, które nie są jego rodzicami biologicznymi i nie mają praw do małoletniego. Dziecko z okna życia najczęściej trafia do przyszłej rodziny adopcyjnej w ramach tzw. „preadopcji”, czyli aż do wyjaśnienia jego sytuacji prawnej. Może to niestety długo trwać, a czasem nawet zakończyć się powrotem dziecka do rodziców biologicznych. Okno życia jest wiec zdecydowanie gorszym rozwiązaniem od pozostawienia dziecka w szpitalu i oficjalne zrzeczenie się praw rodzicielskich. Pozwala maleństwu szybko trafić do kochającej rodziny adopcyjnej.

Adopcja międzynarodowa

Kolejnym rodzajem adopcji jest adopcja międzynarodowa, która polega na przyjęciu dziecka spoza kraju przez rodziców adopcyjnych. Adopcja międzynarodowa wiąże się z dodatkowymi procedurami i wymogami związanymi z przeprowadzeniem adopcji w kraju pochodzenia dziecka oraz w kraju adopcyjnym.

Adopcja międzynarodowa jest często wybierana przez rodziny, które nie mogą skorzystać z adopcji krajowej z różnych powodów, takich jak brak dzieci dostępnych do adopcji w kraju, długie oczekiwanie na dziecko lub preferencje dotyczące kultury lub pochodzenia dziecka. Procedura adopcji międzynarodowej może być złożona i czasochłonna, ponieważ wymaga współpracy z ośrodkami adopcyjnymi w obu krajach.

Warunki i kryteria adopcji w adopcji międzynarodowej

Aby przystąpić do adopcji międzynarodowej, przyszli rodzice adopcyjni muszą spełniać dodatkowe warunki i kryteria. Zazwyczaj są to:

Procedura adopcji międzynarodowej może również obejmować wizyty w kraju pochodzenia dziecka oraz spotkania z przedstawicielami tamtejszych ośrodków adopcyjnych. Często wymaga się także przeprowadzenia badań środowiskowych i wywiadów z przyszłymi rodzicami adopcyjnymi.

Ważnym aspektem adopcji międzynarodowej jest respektowanie praw i procedur obowiązujących w kraju pochodzenia dziecka. Organizacje międzynarodowe, takie jak Konwencja Haska o ochronie dzieci i współpracy w zakresie międzynarodowej adopcji, mają na celu zapewnienie bezpiecznych i zgodnych z prawem adopcji międzynarodowych.

Adopcja otwarta

Adopcja otwarta to kolejna forma adopcji, w której zachowuje się pewien stopień kontaktu między rodzicami biologicznymi a rodzicami adopcyjnymi. W ramach adopcji otwartej rodzice biologiczni i adopcyjni mogą wymieniać informacje, utrzymywać kontakt korespondencyjny, a nawet spotykać się osobiście. To umożliwia dziecku poznanie swojego pochodzenia i utrzymanie więzi z rodzeństwem lub innymi członkami rodziny biologicznej.

Adopcja otwarta może przyczynić się do emocjonalnego dobrostanu dziecka, ponieważ pozwala mu na lepsze zrozumienie swojej historii życia i utrzymanie więzi z rodzicami biologicznymi. Wymaga jednak współpracy, szacunku i umiejętności komunikacyjnych ze strony wszystkich stron zaangażowanych w adopcję.

W praktyce adopcja otwarta może przybierać różne formy, dostosowane do indywidualnych potrzeb i preferencji rodzin adopcyjnych i biologicznych. Umowy dotyczące adopcji otwartej mogą regulować częstotliwość kontaktów, sposoby komunikacji oraz udział rodziców biologicznych w życiu dziecka, na przykład poprzez udział w ważnych uroczystościach czy wydarzeniach szkolnych.

Adopcja a rodzina zastępcza – różnice

Rodzina adopcyjna i rodzina zastępcza to dwie różne formy opieki nad dziećmi, które nie mogą pozostać w swoich biologicznych rodzinach. Chociaż obie rodziny mają na celu zapewnienie dziecku bezpiecznego i kochającego domu, istnieją pewne istotne różnice między nimi.

1. Przeznaczenie: Różnica podstawowa między rodziną adopcyjną a zastępczą polega na celu i trwałości opieki nad dzieckiem. Rodzina adopcyjna dąży do stałego przyjęcia dziecka do swojej rodziny na zawsze, nadając mu pełne prawa i status członka rodziny. Natomiast rodzina zastępcza zapewnia tymczasową opiekę nad dzieckiem, zazwyczaj w przypadku, gdy nie została jeszcze podjęta decyzja o jego długoterminowej przyszłości, a rodzice biologiczni nie zostali pozbawieni praw rodzicielskich.
2. Procedura i status prawny: Rodzina adopcyjna przechodzi przez specjalną procedurę adopcyjną, która obejmuje ocenę, szkolenie i spełnienie określonych warunków. Proces ten zakończony jest formalnym przyjęciem dziecka do rodziny i uzyskaniem prawnego statusu rodziców adopcyjnych. Z drugiej strony, rodzina zastępcza zostaje mianowana przez odpowiednie organy i otrzymuje status tymczasowych opiekunów. Organizator pieczy zastepczej stale monitoruje i ocenia ich pracę, a w przypadku nieprawidłowości odbiera dzieci.
3. Trwałość: Rodzina adopcyjna jest trwała i ma na celu zapewnienie stabilnego i długotrwałego domu dla dziecka. Raz przyjęte dziecko staje się pełnoprawnym członkiem rodziny adopcyjnej, a rodzice adopcyjni mają prawa i obowiązki takie same jak rodzice biologiczni. Natomiast rodzina zastępcza jest tymczasowa i może zapewniać opiekę nad dzieckiem do czasu rozstrzygnięcia jego sytuacji prawnej, takiej jak powrót do rodziny biologicznej lub adopcja.
4. Powiązania z rodziną biologiczną: W przypadku rodziny adopcyjnej więzi z rodziną biologiczną są często ograniczone lub zakończone, zwłaszcza jeśli są to decyzje sądowe. Dziecko wychowuje się w nowej rodzinie, a więzi z biologicznymi rodzicami mogą być minimalne, a najszczęściej wogóle ich nie ma ze względu na utajnienie adopcji w Polsce. Natomiast w rodzinie zastępczej, zwłaszcza w przypadku zastępstwa tymczasowego, starania są podejmowane, aby utrzymać kontakt dziecka z rodziną biologiczną, jeśli jest to w najlepszym interesie dziecka.
5. Wsparcie i zasoby: Rodzina adopcyjna otrzymuje wsparcie merytoryczne i emocjonalne od ośrodków adopcyjnych, które nadzorują proces adopcji dziecka. Część z nich oferuje również pomoc po adopcji, gdy pojawiają się trudności w opiece nad dzieckiem adoptowanym. Z kolei rodzina zastępcza otrzymuje wsparcie od organizacji zajmujących się opieką nad dziećmi, takich jak MOPS, MOPR lub PCPR, a także od pracowników socjalnych, którzy pomagają w procesie opieki nad dzieckiem i monitorują jego sytuację prawna. Rodzice adopcyjni nie otrzymują wynagrodzenia za opiekę nad dzieckiem. Są traktowani na równi z rodzicami biologicznymi. Rodziny zastępcze zawodowe otrzymują zwrot kosztów utrzymania dziecka, a dodatkowo wynagrodzenie za swoją pracę. W przypadku drugiej formy opieki zastepczej – czyli niezawodowych rodzin zastępczych zagwarantowany jest tylko zwrot kosztów utrzymania dziecka. Rodziny te nie otrzymują wynagrodzenia za opiekę nad dzieckiem.

Warto pamiętać, że zarówno rodzina adopcyjna, jak i zastępcza spełniają ważną rolę w zapewnianiu bezpiecznego i kochającego domu dla dzieci, które potrzebują opieki. Każda z tych form opieki ma swoje unikalne cechy i wymagania, a ich wspólnym celem jest dobrostan i zagwarantowanie najlepszego interesu dziecka. Wybór między rodzinną adopcyjną a zastępczą zależy od indywidualnej sytuacji i potrzeb dziecka oraz preferencji rodzin zainteresowanych opieką.

Wnioski

Procedury adopcyjne obejmują różne rodzaje adopcji, takie jak przysposobienie konwencjonalne, adopcja ze wskazaniem, adopcja pośrednia, adopcja dziecka z okna życia, adopcja międzynarodowa i adopcja otwarta. Każdy rodzaj adopcji ma swoje specyficzne wymogi, procedury i warunki, które muszą być spełnione przez przyszłych rodziców adopcyjnych.

Nie każdy może zostać rodzicem adopcyjnym, ponieważ istnieją określone warunki i kryteria, które należy spełnić, takie jak pełna zdolność do czynności prawnych, odpowiedni wiek, kwalifikacje do opieki nad dzieckiem, dobre zdrowie fizyczne i psychiczne oraz brak ograniczeń praw rodzicielskich.

Adopcja jest procesem, który może przynieść ogromną radość i spełnienie zarówno przyszłym rodzicom adopcyjnym, jak i dziecku. Ważne jest, aby procedury adopcyjne były przeprowadzane z należytą starannością i z poszanowaniem praw i dobrostanu dziecka, aby zapewnić mu odpowiednią opiekę, miłość i wsparcie w nowej rodzinie adopcyjnej.

💚Przygotowanie – do poczytania

▶Książki o adopcji dziecka: Opowieści Mam adopcyjnych: „Dzięki adopcji zostałam mamą”. Znajdziecie w niej historie kilkudziesięciu kobiet, które doświadczyły różnych odcieni macierzyństwa adopcyjnego.

• Historie Ojców adopcyjnych: „Adopcja oczami ojca”
• Doświadczenia dzieci adopcyjnych: „Moje nowe życie po adopcji”